یکی از تاثیرگذارترین ویژگی‌های هر فرد صدای اوست. علم صداسازی به شما کمک می‌کند تا بدون کمترین فشار به حنجره رزونانس صوتی بالایی تولید کنید. به همین ترتیب می‌توانید با صدای خود افراد بیشتری را تحت تاثیر قرار دهید. اگر جزء آن دسته از افرادی هستید که فکر می‌کنند صداسازی مختص به علاقه‌مندان به حوزه خوانندگی است، باید بگوییم که سخت در اشتباهید! بلکه مهارت صداسازی برای تمام افراد کاربردی است. در ادامه مقاله ” صداسازی چیست؟ ” به توضیح بیشتر علم صداسازی و کاربرد آن در زمینه‌های مختلف می‌پردازیم.

صداسازی چیست؟

در واقع پاسخ دقیقی برای پرسش صداسازی چیست؟ وجود ندارد. دربسیاری از منابع از جمله ویکی‌پدیا صداسازی را به معنی برخی از صداهای موجود در فیلم مانند صدای قدم زدن، شکستن، دویدن و… که در طی فرایند دوبله فیلم با ابزارهای مختلف تولید می‌شوند و هماهنگ کردن آن با فیلم، در نظر می‌گیرند. اما در این مقاله ما به صداسازی به عنوان زیر مجموعه علم گسترده ساخت صدا نگاه می‌کنیم. این هنر به پرورش صدای و تقویت حنجره فرد کمک می‌کند. به طور کلی صداسازی علم عادت‌هاست. در واقع زیر سیستم‌های صوتی ما تابع عادت هستند. این عادت‌ها روی صحبت کردن یا حتی آواز خواندن افراد تاثیر‌گذار است. در این میان صدا سازی به شما کمک می‌کند تا عادت‌های خوب را در صدای خود تقویت کنید و به مرور زمان عادت‌های بد را کنار بگذارید.

صدا سازی چه کاربرد هایی دارد؟

همانطور که در ابتدای مطلب نیز اشاره شد صداسازی کاربرد‌های فراوانی در زندگی روزمره یا مشاغل مختلف دارد. این مهارت به افراد کمک می‌کند تا از حنجره خود به نحوه احسنت استفاده کنند به خصوص برای کسانی که مشاغلی دارند که در ارتباط مستقیم با صدای آنهاست مانند بازیگری، مجری تلویزیون، گویندگان رادیو، وکالت، بازاریابی و… . افراد شاغل در این زمینه‌ها در صورتی که فن بیان بالا و همچنین صدای خوبی داشته باشند، قطعا در شغل خود به موفقیت‌های بیشتری دست پیدا می‌کنند.

همچنین خوانندگان بسیاری هستند که برای بهبود کیفیت صدای خود بارها یک تصنیف یا آهنگ را تمرین می‌کنند اما تا زمانی که علم صداسازی را نیاموخته باشند و تمرینات لازم را انجام ندهند، نمی‌توانند از حنجره خود به خوبی استفاده کنند و در گام‌های بالا به حنجره خود آسیب می‌رسانند. تمرینات صداسازی به خوبی حنجره را تقویت می‌کند و عادت‌های بد آوایی را هم ازبین می‌برد و به خواننده این امکان را می‌دهد در اجرای گام های بالا بدون فشار زیاد به گلو، صدایی رسا، شفاف و با انرژی بالا تولید کنند.

تفاوت سلفژ و صداسازی

سلفژ و صداسازی را هیچگاه نباید معادل هم دانست. سلفژ یک واژه فرانسوی به معنی  آموزش مهارت نت خوانی است. در واقع سلفژ آموزش نت‌های موسیقی و نحوه اجرای صحیح نت است و بیشتر جنبه تئوری موسیقی را در برمی‌گیرد. اما صدا سازی فارغ از بحث موسیقی شیوه صحیح تولید صدا توسط حنجره را می‌آموزد. به عبارت دیگر سلفژ نرم‌افزار موسیقی و صداسازی سخت‌افزار آن می‌باشد. برای خوانندگی دانستن هر دو مهارت سلفژ و صداسازی ضروری است.

تمرینات مهم صداسازی

صداسازی تمرینات مختلفی دارد اما مهم‌ترین آن، تمرینات تنفسی است. تمرینات تنفسی به شما کمک می‌کند تا تنفس دیافراگمی یا شکمی را بیاموزید و در هنگام اجرای گام‌های بالای موسیقی یا در صحبت های طولانی مدت، دچار تنگی تنفس و گرفتگی صدا نشوید. گروه دیگری از این تمرینات با درگیر کردن تار‌های صوتی باعث تقویت حنجره می‌شوند. هیچگاه برای شروع از تمریناتی که تنش بالایی دارند و به حنجره فشار وارد می‌کنند استفاده نکنید به طور مثال یکی از کم تنش‌ترین تمرینات صدا سازی تمرین HUM (هوم) است که نحوه اجرای آن را استاد داود رضاییان در ویدئو زیر به شما آموزش می‌دهد.

چگونه از صدای خود محافظت کنیم؟ و صدای خوبی داشته باشیم؟

عوامل مختلفی وجود دارند که صدای انسان را تحت تاثیر قرار می‌دهند، برای مثال نوع تغذیه، شرایط محیطی، استعمال مواد مخدر و… . برای اینکه صدای خوبی داشته باشیم صرفا انجام دادن تمرین‌های صداسازی و سلفژ کافی نیست بلکه باید در سبک زندگی خود نیز تغییر ایجاد کنیم. به طور مثال از خوردن غذاهای چرب و انواع فست‌فود‌ها پرهیز کنید. استعمال دخانیات و مصرف مواد مخدر و نوشیدنی های الکلی نیز بر روی صدا و همچنین حجم تنفسی اثر مخربی دارند و باید از آن‌ها دوری کرد. به طور کلی با اجرای یک سبک زندگی و برنامه غذایی سالم از حنجره خود محافظت کنید و به بهبود کیفیت صدای خود کمک کنید.

برای اینکه صدای خوبی داشته باشید لازم است  چندنکته طلایی را همیشه در نظر داشته باشید. اول اینکه حتما به مقدار کافی آب بنوشید، این کار باعث می‌شود تا همیشه تارهای صوتی شما مرطوب بماند و صدای شما دچار گرفتگی نشود. نکته دوم این است که صدای خود را ضبط کنید و با گوش دادن به صدای ضبط شده‌ی خود نواقص آن را بیابید و به مرور آن‌ها را بر طرف سازید. به عنوان آخرین نکته به یاد داشته باشید همیشه از نت‌های پایین شروع به خواندن کنید زیرا شروع از نت‌های بالا سبب آسیب به حنجره شما می‌شود. همچنین در پروسه آموزش صداسازی صبور باشید و بدانید که نتایج به مرور زمان مشخص می‌شوند.

تکنیک‌های سریع رفع گرفتگی صدا

ممکن است صبح زود به یک جلسه کاری دعوت شده باشید و مجبور شوید برای مدت طولانی سخنرانی کنید یا حتی برای شروع خواندن یک قطعه موسیقی نیاز باشد که صدای خود را گرم کنید. یکی از روش هایی که به شما کمک می‌کند تا سریعا گرفتگی صدای خود را بر‌طرف کنید و صدای خود را گرم کنید معجون آب ولرم، عسل و چند قطره آبلیمو است. برای تهیه این معجون کافی است یک قاشق عسل را به همراه چند قطره آبلیمو به یک لیوان آب ولرم اضافه کنید و آن را میل کنید. نوشیدن این دمنوش و سپس انجام تکنیک های ساده و کم‌تنش صداسازی مانند تکنیک HUM که پیش‌تر به شما آموزش دادیم باعث می‌شود گرفتگی صدای شما خیلی سریع بر‌طرف شود.

لیپ رول چیست؟

لیپ رول یا لیپ تریل یک تمرین بسیار عالی برای گرم کردن از صدای پایین به حد صدا است. این تمرین یک راه عالی برای ایجاد توانایی تولید جریان ثابت و منسجم هواست که منجر به ایجاد توانایی تولید صدایی با تن منسجم می‌شود. لیپ رول یک تکنیک عالی برای ریلکس کردن عضلات گلو می‌باشد. تکنیک لیپ رول را می‌توانید به صورت ویدئو زیر اجرا و تمرین کنید.

سخن آخر

بعد از مطالعه این مقاله شاید این سوال برای شما بوجود آمده باشد که تمرینات صداسازی را تا چه زمانی انجام بدهیم؟ در جواب این پرسش باید گفت که این بازه زمانی برای هرشخص متفاوت است و همچنین با توجه به میزان زمانی که هرشخص در طول روز به تمرین کردن اختصاص می‌دهد، نتایج حاصله نیز متغییر است. اما به طور کلی خوب است که هیچگاه تمرینات صداسازی را متوقف نکنیم زیرا در افت کیفیت صدای ما قطعا تاثیرگذار خواهد بود. همانطور که اگر تمرینات بدن سازی را متوقف کنیم بعد از مدتی ماهیچه‌های بدن فرم خود را از دست می‌دهند تمرینات صداسازی نیز از این قضیه مستثنی نیستند. همچنین در نظر داشته باشید صداسازی مخصوص سبک خاصی از موسیقی نیست بلکه در تمام سبک‌های موسیقی حائز اهمیت است.