دارایی‌های ثابت و ماشین آلات کارخانجات و ادارات با گذشت زمان کهنه، فرسوده و غیر قابل استفاده شده و ارزش آنها کاهش می‌یابد. به کاهش تدریجی ارزش دارایی‌ها و فرسوده شدن ماشین آلات در گذر زمان استهلاک (Depreciation) گفته می‌شود. یکی از بهترین روش‌های محاسبه استهلاک استفاده از توابع مالی اکسل است که به شما کمک می‌کند به‌راحتی و در کمترین زمان، استهلاک یک دستگاه یا دارایی را محاسبه کنید. در ادامه این مقاله پنج تابع را به شما معرفی می‌کنیم که به کمک آن‌ها می‌توانید اسهتلاک را در اکسل محاسبه کنید.

محاسبه استهلاک در‌ اکسل با روش خط مستقیم ( تابع SLN )

یکی از آسان‌ترین روش‌های محاسبه استهلاک در اکسل، استفاده از تابع SLN می‌باشد. در صورتیکه کاهش دارایی ثابت باشد و در طی زمان به صورت خطی کاهش یابد از تابع SLN برای محاسبه استهلاک در اکسل استفاده می‌شود. در این روش مقدار استهلاک در تمام سال‌های عمرمفید آن دارایی یا دستگاه یکسان می‌باشد. یعنی استهلاک دارایی تنها یک بار محاسبه خواهد شد.

=SLN (cost, salvage, life)

در این تابع  پارامتر cost معادل بهای پرداخت شده یا همان دارایی اولیه است. همچنین پارامتر salvage را ارزش اسقاط در نظر می‌گیرند، ارزش اسقاط در واقع نرخ استهلاکی است که در طی زمان مد نظر از دارایی اولیه کاسته می‌شود. پارامتر life هم بازه زمانی است که میخواهیم استهلاک را در آن مدت محاسبه کنیم. این نکته را هم مد نظر داشته باشید که در محاسبه استهلاک در اکسل، واحد زمانی پارامترها باید یکسان باشد. مثلا اگر پارامتر life یا طول عمر دارایی برحسب ماه در نظر گرفته شده، مقدار تابع SLN مبلغ استهلاک را برحسب ماه محاسبه می‌کند.

به طور مثال: بهای تمام شده(قیمت خرید) دارایی 8.000.000 تومان و ارزش اسقاط را 1.000.000 تومان در نظر بگیریم برای بدست آوردن استهلاک در بازه زمانی 5 سال ابتدا از برگه Formula، از قسمت Functions Library‌ گزینه Financial را انتخاب و از لیست ظاهر شده تابع SLN را انتخاب می‌کنیم.

به کمک تابع SLN می‌توان استهلاک انباشته را نیز محاسبه کرد. برای استهلاک انباشته در طول 2 سال اولیه کار دستگاه، نرخ استهلاک سالانه را در عدد 2 ضرب کنیم. بنابراین پس از گذشت 2 سال از عمر دستگاه مورد نظر، هزینه استهلاک انباشته آن برابر با 2,800,000=1,400,000×2 خواهد‌بود. بنابراین در پایان سال دوم ارزش این دستگاه یا دارایی در دفترهای مالی معادل با 5,200,000=2,800,000-8,000,000 خواهد بود.

محاسبه استهلاک در اکسل با روش مجموع سنوات ( تابع SYD )

اگر تغییرات ارزش دارایی به ازای زمان استفاده از آن به شکلی باشد که در ابتدای زمان استفاده (به طور مثال سال اول)، بیشترین کاهش ارزش را داشته و به مرور با شیب ملایمی کم شود، برای محاسبه استهلاک آن از تابع SYD استفاده می‌کنیم. در واقع در این روش ارزش باقی‌مانده دارایی تا دوره مورد‌نظر محاسبه می‌شود همچنین در تابع SYD مبنای محاسبات برای استهلاک در سال دوم، ارزش دارایی در پایان سال اول است. در این تابع همان پارامتر‌های استفاده می‌شود که در تابع SLN به کار می‌رود، تنها تفاوتی که در این تابع وجود دارد حضور پارامتر دیگری به‌نام period است. برای پارامتر period این تابع باید دوره ای که برای آن می خواهیم استهلاک را محاسبه کنیم، انتخاب نماییم.

=SYD(cost, salvage, life, period)

به طور مثال دارایی مثال قبل را در نظر بگیرید، برای محاسبه استهلاک با روش مجموع سنوات آن برای 2 دوره همان مراحلی که برای تابع SLN انجام دادیم را مجدداً اجرا می‌کنیم. در ادامه برای period عدد 2 را جایگذاری می‌کنیم.

همچنین در این تابع نیز به این نکته توجه داشته باشید که واحد زمانی پارامتر period با life یکسان باشد.

محاسبه استهلاک در اکسل به روش مانده نزولی با نرخ ثابت ( تابع DB )

اگر تغییرات استهلاک دارای یک نرخ یا درصد باشد، دیگر از توابع  (SLN) و (SYD) نمی‌توان استفاده کرد. برای محاسبه به روش مانده نزولی علاوه‌بر پارامتر های قبلی، پارامتر month که نشان‌دهنده تعداد ماه‌های مورد احتساب در سال اول است‌ را، نیز در نظر می‌گیریم.

 =DB(cost, salvage, life, period, month) 

یکی از ویژگی های این تابع این است که به طور مثال اگر شما یک دستگاه را در ماه دوم سال مالی خود خریداری کرده‌اید می‌توانید استهلاک این دو ماه را از 12 کسر کنید و استهلاک را فقط برای ماه‌های باقی مانده محاسبه کنید و در قسمت month عدد 10 را قرار دهید. اگر هیچ عددی را در این قسمت قرار ندهید اکسل به صورت پیش‌فرض عدد 12 را جایگزین خواهد کرد. 

در این قسمت هم دارایی مثال قبل را در نظر می‌گیریم. اگر بخواهیم مانده نزولی با نرخ ثابت این دارایی را در یک سال مالی محاسبه کنیم در قسمت Financial تابع BD را انتخاب و به جای month عدد 12 را جایگذاری می‌کنیم.

محاسبه استهلاک در اکسل به روش مانده نزولی با نرخ مضاعف ( تابع DDB )

تابع مالی DDB در اکسل به محاسبه استهلاک دارایی‌های ثابت به روش نزولی با نرخ مضاعف که نزولی مضاعف نیز گفته می‌شود می‌پردازد. این تابع نیز تقریبا به تابع BD شباهت دارد.

=DDB(cost , salvage, life, period, factor)

در این تابع پارامتر factor عامل یا ضریب استهلاک است که جایگذاری آن اختیاری است. درصورتی‌که آن را خالی بگذارید اکسل به صورت پبش‌فرض مضرب را 2 در نظر می‌گیرد. به همین دلیل این تابع را نزولی مضاعف نامیده‌اند.

مجددا با استفاده از داده‌های دارایی قبلی به محاسبه استهلاک از روش تابع DDB اکسل می‌پردازیم.

محاسبه استهلاک در اکسل به روش مانده نزولی با نرخ متغیر ( تابع VDB )

تابع VDB به محاسبه مانده نزولی با نرخ متغییر می‌پردازد و همانند تابع DDB عمل می‌کند. تنها تفاوت این دو تابع در پارامترهای چهارم و پنجم است که در تابع VDB ابتدای دوره و انتهای دوره دارایی تعیین می‌شود. در تابع VDB‌ نیز نرخ استهلاک، متغیر است. البته این نرخ در ابتدای دوره‌ی عمر دارایی، زیاد بوده و با افزایش عمر آن، کاهش می‌یابد.

 =VDB (cost , salvage, life, start_ period, end_ period, factor) 

برای دارایی مفروض به شکل زیر تابع VDB محاسبه می‌شود.

سخن آخر

همانطور که مشاهده کردید اکسل علاوه‌بر قابلیت‌های فنی و مهندسی که دارد یک نرم افزار بسیار کاربردی در زمینه حسابداری می‌باشد. برای آشنایی بیشتر با این نرم افزار در زمینه حسابداری، مقاله ” چگونه با اکسل حسابداری کنیم؟ ” می‌تواند برای شما مفید باشد.