با سلام در ابتدای موضوع می‌خواهیم در مورد تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس صحبت کنیم. عزت نفس همواره با اعتماد به نفس همراه است یعنی شخصی که عزت نفس دارد از اعتماد به نفس بالایی نیز برخوردار است. اما اعتماد به نفس لزوما با عزت نفس همراه نیست عزت نفس احساس ارزشمندی نسبت به خویشتن است. یعنی اینکه نفس و روح و ذهن انسان عزت‌مند بوده و شریف است و نباید ذلیل‌وار با آن برخورد کرد. کسی که عزت نفس دارد خود را موجودی ارزشمند تلقی می‌کند و نفس خود را متعالی‌تر از آن می‌بیند که به زشتی‌ها آلوده شود و به انجام کارها و گفتن سخنانی نمی‌پردازد که موجب تحقیر و ظلم به خویشتن خود شود.  او خود را فردی عزیز و محترم می داند و احترام و عشق به خود را وجه جدانشدنی زندگی‌اش قرار می‌دهد.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یعنی خود را دوست داشتن به رابطه مهمی که انسان با وجود خود دارد گفته می شود. اگر شخصی خود را فردی لایق، مهربان، دوست داشتنی، مورد لطف خداوند، توانا و ارزشمند بداند در واقع عزت نفس دارد. کسی که عزت نفس دارد معمولا در ذهن و قلب خود را می‌ستاید او  این جمله‌ها را  باور دارد «خداوند مرا خلق نموده و به جهان فرستاده است پس جهان و آدمیان به من احتیاج دارند، پس من فرد مهمی هستم من برای تکمیل کردن پازل و نقشه الهی لازم و ضروری ام و بدون من هیچگاه گیتی کامل نخواهد شد. من در این دنیا هستم تا خوشحال باشم و از نعمت‌های خداوند لذت ببرم.

رسالت، هدف و وظیفه زندگی ام را بیابم و طبق آن عمل کنم. استعدادهای خود را شکوفا کنم و به مردم جهان کمک کنم من ارزشمند هستم زیرا من ساخته دست خالق بزرگ هستم و نفس و روح پرودگار در من دمیده شده است»

«رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند – بنگر که تا چه حد است مقام آدمیت»

امام علی (ع): گمان می‌کنی که فرد کوچکی هستی در حالیکه جهان بزرگی درون تو نهفته است.

اعتماد به نفس چیست؟

اعتماد به نفس یعنی یقین به توانا بودن نفس، یعنی شهامت و شجاعت و جسارت داشتن برای پیگیری خواسته‌ها، با قدرت از حق خود دفاع کردن، یعنی شخص به وجود خویش، ایمان، اعتقاد، باور و امید بسیاری داشته باشد و در برخورد با رویدادهای زندگی قاطعانه عمل کند. شخص دارای اعتماد به نفس تواتایی برخورد با رویاها و موانع زندگی دارد، نترسیدن از شکست و با ایمان کامل به خویشتن به جلو حرکت کنید. کسی که اعتماد به نفس دارد می‌داند که خودش برای تحقق رویاهایش کافی است، ایمان دارد که توانایی این را دارد که رویاها و اهدافش را به واقعیت مبدل کرده و جامه عمل به آن‌ها بپوشاند.

کسی که اعتماد به نفس دارد خود را فردی زبون و خوار ندانسته و در عوض خود را فردی محکم و موفق و با قدرت می‌داند فردی که اعتماد به نفس دارد تسلیم ناملایمات نمی‌شود قربانی سرنوشت نمی‌شود بلکه با ایجاد تغییرات مثبت و تلاش و همت و پشتکار محیط و شرایط زندگی خود و اطرافیان را بهبود می‌بخشد.

شخص با اعتماد به نفس ، گفتار موثری دارد خود را درگیر صحبت‌های بیهوده نمی‌کند و از وقت خود استفاده مفید می‌کند، او خود را برتر از دیگران نمی‌داند و متکبر نیست.  اعتماد به نفس یعنی توان مصالحه با خود و رسیدن به این نعمت که بزرگترین دوست زندگی هر شخص خود او است و رسیدن به این باور است.

چه زمانی اعتماد به نفس بوجود می‌آید؟

در واقع عزت و اعتماد دو روی یک سکه هستند، زمانی انسان به درک عزتمندی نفس خود آگاه شود، که وجود مقدس خود که نشات گرفته از باری تعالی است و موهبتی عزتمند است که به او امانت سپرده است. که او را از سایر موجودات امتیاز ویژه بخشیده و کرامت داده، اعتماد به نفس نیز بوجود می‌آید. اعتماد به نفس به این معنا است که انسان به توانایی‌های خویش باور و ایمان داشته باشد، که می تواند مشکلات را به خوبی پشت سر گذاشته و به طور موفقیت آمیزی از طوفان حوادث بیرون بیاید و طلیعه خوشبختی را ببیند اعتماد به نفس به انسان شجاعت شهامت و جسارت برای دست یافت به رویاها را می‌دهد.

اعتماد نفس بدون عزت نفس

اگر کسی اعتماد به نفسِ بدون عزت نفس داشته باشد، به خوشبختی نمی رسد. کسی که تنها اعتماد به نفس دارد، در کارهایش هیچگونه مرزی ندارد.  دزد با اعتماد به نفس یا قاتلی که با اعتماد به نفس دست بر روی ماشه اسلحه گذاشته و شلیک می‌کند و جان هزاران نفر را می‌گیرد یا قضات و داورانی که به ناحق و از روی ناآگاهی اما با اعتماد به نفس حکم داده و تهمت می‌زنند. اعتماد به نفس اگر بدون عزت نفس باشد موجب پرده دری و وقاحت می‌شود. انسان بدون هیچ گونه مرزی خود را در انجام هر عملی مجاز می‌بیند کسانی که تنها اعتماد به نفس دارند ولی نفسی را که به آن اتکا می‌کنند عزیز و محترم نمی شمرند، امکان دارد اعمال ناشایست و ناروایی در حق نفس خویش و دیگر انسان‌ها مرتکب شوند که هیچگونه جبرانی را نیز نداشته باشد. همچنین مطالعه مقاله عزت نفس چیست و چطور عزت نفس را افزایش دهیم، را به شما پیشنهاد می‌کنم.

5 راه افزایش اعتماد به نفس

در ادامه به 5 راهکار اساسی و کاربردی برای افزایش اعتماد به نفس اشاره می‌کنیم:

توانایی نه گفتن را بیاموزید

اگر دوستان یا شخصی از شما درخواستی داشت که شما با انجام دادن آن مجبور می‌شوید که زمان و هزینه قابل توجهی را از خودتان سلب کنید و یا خواسته آن‌ها برای روح و جسم و روان شما آسیب زننده است قاطعانه و با مهربانی بگویید نه و هرگز از تصمیم خود منصرف نشوید

برسر نظر خود بایستید

در جمع دوستان یا کسانی قرار گرفته است که نظری مخالف با نظر شما دارند، شما برای پذیرفته شدن در جمع آن‌ها و یا جلب توجه نظر خود را عوض نکنید. بلکه بر بینش خود استادگی کنید و از عقاید خود بدرستی دفاع کنید و سعی کنید که نظر خود را ارزشمند بدانید زیرا از وجود ارزشمند شما نشات گرفته است. در واقع نظر شما در مورد مسائل و دیدگاه شما در زندگی بسیار مهم تر از راضی کردن دیگران و بر طبق آنها رفتار کردن است. مسیر خود را پیش ببرید شما به این جهان آمده اید تا خودتان را زندگی کنید

مثال: شما به رستورانی دعوت شده اید که تنها غذاهای دریایی دارد و باب میل شما نیست. در این موقعیت با جرات بگویید که ترجیح می‌دهید یک سوپ ساده میل کنید، زیرا فهرست غذاهای این رستوران باب طبع شما نیست.

امام حسین (ع): برده کس دیگری همچون خودت مباش زیرا خداوند تو را آزاد آفریده است.

اگر خواهان کسی هستید به او بگویید

شجاعت داشته باشید تا علاقه قلبی خود را با معشوق خود و کسیکه به او عشق می‌ورزید، در میان بگذارید و او را نسبت به احساس پاک و عاشقانه‌ای که دارید مطلع سازید، در این صورت شما با قلب خود به صلح رسیده‌اید. برای خواسته قلبی خود تلاش کنید، این تلاش بسیار مقدس است زمانی که احساس خود را به او گفتید اگر شخص مورد نظر شما نیز به شما علاقه مند بود یا توجه درستی نشان داده و ابراز امیدواری کرد بسیار جای خرسندی دارد. زیرا که به مطلوب خود رسیده اید، اما اگر احساس او با شما مشابه نبود این مهم را به خود یاد آور شوید که هر کسی قدرت انتخاب دارد و باید انتخاب خودش را داشته داشته باشد.

اگر کسی را دوست دارید باید انتخابش را هم دوست داشته باشید. حتی اگر انتخاب آن شخص شما نباشید در این صورت با او خداحافظی کرده و از او دوری کنید.

امام علی (ع): اگر کسی را دوست داری او را از این احساس باخبر کن

اگر به دوست داشتن کسی که دوستتان ندارد ادامه دهید. احساس عزت نفس شما از بین می‌رود زیرا با انجام این کار خودتان را بی ارزش می‌کنید و به دنبال آن احساس اعتماد به نفستان نیز از بین خواهد رفت.

امام علی (ع): هیچ ذلتی را مانند این ندیدم که دلم مشغول کسی باشد که مرا دوست ندارد.

گاهی نیاز است سکوت کنید

سکوت کردن احساس اعتماد به نفس را در شما افزایش می‌دهد و شگفتی و اباهت شما را نشان می‌دهد، این در حالی است که صحبت‌های طولانی و سرسام آور باعث تحقیر خود و احساس رنجش در دیگران می‌شود. سکوت کردن و در بهترین زمان بهترین سخن را گفتن و بهترین پاسخ را داشتن باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود.

کم گوی و گزیده گوی چون در – تا ز اندک تو جهان شود پر

مثال: این بار وقتی در جمع دوستان قرار گرفتید سکوت کنید، با چشمانی پر از یقین لبخندی بر صورت و قامتی استوار در جمع بایستید و فقط در مواقع لزوم صحبت کنید.

انتقاد پذیر بودن

در مقابل انتقاد‌های سازنده دیگران با واکنش مثبت و لبخند عمل کنید. این بدین معنا است که من به خودم اطمینان دارم و می‌پذیرم که امکان دارد گاهی اوقات اشتباه کنم من خودم را قبول دارم و خودم را پذیرفته‌ام پس اشتباهاتم را هم می‌پذیرم زیرا آن‌ها جزئی از من هستند.

امام علی (ع): بهترین دوست من کسی است که عیب‌های مرا به من هدیه دهد و بگوید.

در مقابل انتقاد سازنده نه تنها غمگین نشوید. بلکه با روی باز آن‌ها را بپذیرید و سعی کنید خود را اصلاح نموده و از آن معایب پاک سازی و شخصیت خود را تعالی بخشید. اما در مقابل انتقاد نا به جا و نادرست با ملایمت و منطق از خود دفاع کنید و بازخوردی همراه با مهربانی و دوستی داشته باشید.

 4 راهکار برای افزایش عزت نفس

در ادامه به 4 راه اصولی و کاربردی برای افزایش عزت نفس اشاره می‌کنیم:

با کسانی که رفتار درستی با شما ندارند و احساس خوبی به شما نمی‌دهند قطع رابطه کنید

کسانی که قدر و منزلت شما را نمی‌دانند، شمارا فقط برای منفعت خود می‌خواهند و فقط نیمه خالی لیوان را دیده و مدام شما را سرزنش می‌کنند و به شما احساس گناه می‌دهند و شما را تشویق و ترغیب نکرده و به شما احساس ارزشمندی نمی‌دهند ترجیحی ندارد که در دنیای شما باقی بمانند. پس روابط خود را با آنان کمرنگ کنید، در عوض با کسانی معاشرت کنید که با شما مهربان هستند و به شما احساس خوبی را القا می‌کنند، اشتباهات شما را دلسوزانه با مهربانی در خلوت گوشزد می‌کنند و در جهت پیشرفت و احساس خوب در شما می‌کوشند.

با خود مهربان باشید

دیده می‌شود که بعضی از انسان‌ها با گفتار و رفتار خود خویشتن را مجازات کرده و با خودشان رفتار درستی ندارند، اینگونه نباشید. خود را ببخشید، عاشق خودتان باشید و با کلمات امیدوارانه با خود صحبت کنید. هیچ چیز و هیچ کس مهم‌تر از شما نیست، نمونه مهربانی با خود را باید از ادیسون آموخت.

ادیسون: من شکست نخورده ام من فقط تعدادی راه را امتحان کرده ام که به نتیجه نمی‌رسیدند.

سفر بروید

سفر کردن به جاهایی که دوست دارید و لذت بردن از غذاهای مورد علاقه‌تان، ترانه مورد علاقه خود را گوش کنید، لباس با طرح و رنگ دلخواه خود بپوشید به طور کلی در جایی زندگی کنید که دوستش دارید. شغل دلخواه خود را داشته باشید و با کسانی معاشرت کنید که دوستتان دارد و شما نیز احساس خوبی نسبت به آن‌ها دارید و فیلم‌های انگیزشی برای موفقیت و حال خوب تماشا کنید.

من عزیز خود را داشته باشید

من عزیز خود را دوست داشته باشید، شما عزیزترین فرد زندگی خود هستید. مسئولیت این زندگی بر عهده شما است پس عاشقانه خویشتن را دوست داشته باشید. مانند یک مادر مراقب خود باشید مانند یک پدر نگران آینده خود باشید و برای آن برنامه ریزی کنید. مثل یک خواهر دلسوز خود باشید و خود را ببخشید. مانند یک برادر بر خود تعصب داشته باشد و با هر کسی رفت و آمد نکنید. مانند یک دوست با خودتان تنهایی به سینما بروید. این را بدانید که شما در تنهایی خود بسیارید پس برای عزت نفس داشتن لزومی نیست حتما در جمع قرار داشته باشید بلکه باید بتوانید با خودتان نیز عاشقانه زندگی کنید و از تنهایی خود نیز لذت ببرید.

همچنین ما در مقاله روش‌های علمی و تضمینی برای افزایش عزت نفس به معرفی 6 روش اصولی و علمی برای افزایش عزت نفس اشاره کردیم، که پیشنهاد می کنیم این مقاله را نیز مطالعه کنید.