صنعت، از گذشته تاکنون، نقش مهمی در توسعه جوامع داشته است. با پیشرفت تکنولوژی و پیچیده‌تر شدن فرآیندهای تولید، نیاز به اطلاعات مالی دقیق و به‌روز، برای صنایع بیش از پیش احساس شد. این نیاز، منجر به ظهور حسابداری صنعتی شد. حسابداری صنعتی، شاخه‌ای از حسابداری است که به جمع‌آوری، ثبت و پردازش اطلاعات مالی مربوط به صنایع می‌پردازد. این اطلاعات، می‌تواند به مدیران صنایع کمک کند تا تصمیمات مؤثرتری گرفته و عملکرد خود را بهبود بخشند. در این مقاله، پس از این که بررسی کردیم حسابداری صنعتی چیست؟ به بررسی اهمیت حسابداری صنعتی و کاربردهای آن در صنایع خواهیم پرداخت. همچنین، به برخی از مفاهیم و اصول اساسی این شاخه اشاره خواهیم کرد.

حسابداری صنعتی چیست؟

حسابداری صنعتی، یک شاخه از علم و فن حسابداری است که مسئولیت جمع‌آوری اطلاعات مرتبط با عوامل هزینه و محاسبه بهای کلی محصولات و خدمات را بر عهده دارد. حسابداران صنعتی با جمع‌آوری و تحلیل اطلاعات مربوط به هزینه‌های مواد، نیروی کار، تجهیزات و سایر عوامل تولید، بهای کلی خدمات را محاسبه می‌کنند. این اطلاعات برای مدیران شرکت‌ها و سازمان‌های تولیدی بسیار مهم است؛ زیرا به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیمات آگاهانه‌تری در مورد قیمت‌گذاری، تولید و فروش محصولات و خدمات خود بگیرند.

حسابداری صنعتی همچنین به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را کنترل و از افزایش آن‌ها جلوگیری کنند. حسابداران صنعتی با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به مدیران کمک می‌کنند تا نقاط ضعف در فرآیند تولید را شناسایی کنند و آن‌ها را بهبود بخشند. این امر می‌تواند به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش سود شرکت منجر شود.

تاریخچه حسابداری صنعتی

تاریخچه حسابداری به تمدن‌های اولیه بشر باز می‌گردد. در آن زمان از حسابداری برای نگه‌داری حساب‌ها و مدارک مربوط به مخارج و دستمزد و مصالح لازم جهت ساخت بناهای بزرگ مانند اهرام ثلاثه استفاده می‌شد.

با رواج تجارت، نیاز به حسابداری صنعتی افزایش یافت. در سال 1494، لوکا پاچیولی، کشیش ایتالیایی، کتاب “خلاصه حسابداری” را منتشر کرد که در آن اصول حسابداری دوطرفه را توضیح داده‌بود. این کتاب نقش مهمی در توسعه این شاخه از حسابداری داشت. انقلاب صنعتی در قرن 18 میلادی، نیاز به چنین شاخه‌ای را به طور قابل توجهی افزایش داد. در این دوره، تولیدات صنعتی و نیاز به سیستمی برای کنترل و مدیریت هزینه‌ها افزایش یافت.

در قرن 20 میلادی، این شاخه به طور قابل توجهی پیشرفت کرد. هم‌چنین در این دوره، روش‌های جدیدی برای محاسبه بهای تمام‌شده‌ی محصولات و خدمات توسعه یافت و از فناوری‌های جدید مانند رایانه‌ها برای بهبود کارایی این نوع حسابداری استفاده شد.

کاربرد حسابداری صنعتی چیست؟

حسابداری صنعتی کاربردهای زیادی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

 1. کنترل هزینه‌ها

این شاخه وظیفه کنترل هزینه‌ها را بر عهده دارد. این اطلاعات به مدیران کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را کاهش و سودآوری خود را افزایش دهند.

2. برنامه‌ریزی تولید

حسابداری صنعتی وظیفه بررسی عملکرد صنایع را نیز بر عهده دارد که به مدیران کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف صنایع خود را شناسایی کنند و تصمیمات بهتری بگیرند.

3. بررسی عملکرد صنایع

یک شرکت یا سازمان برای اینکه بتواند به موفقیت‌ دست پیدا کند نیاز به برنامه‌ریزی اصولی دارد. علاوه بر این عدم داشتن برنامه‌ریزی درست می‌تواند سبب هرج و مرج در هر شرکتی شود. این شاخه با سازمان‌دهی درست هزینه‌ها و بررسی عملکرد صنایع، می‌تواند به چنین امری کمک شایانی کند.

4. تحلیل هزینه‌های غیرمستقیم

یکی از عواملی که در هزینه نهایی یک شرکت تاثیر زیادی می‌گذارد، هزینه‌های غیرمستقیم است. حسابداری صنعتی با بررسی و ارزیابی درست از هزینه‌های غیرمستقیم هر شرکت، می‌تواند در کنترل هزینه موثر واقع شود.

از دیگر کاربردهای حسابداری صنعتی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تعیین قیمت محصولات و خدمات؛
• تصمیم‌گیری در مورد سرمایه‌گذاری و تأمین مالی؛
• تجزیه و تحلیل عملکرد؛
• تصمیم‌گیری‌های مالی؛
• توسعه محصولات جدید؛
• تصمیم‌گیری‌های استراتژیک؛
• ارزیابی عملکرد مدیران.

اهمیت حسابداری صنعتی

در مورد اهمیت حسابداری صنعتی اگر بخواهیم مثال بزنیم، می‌توانیم یک بیمارستان را در نظر بگیریم. این شاخه از حسابداری می‌تواند به مدیران بیمارستان‌ها کمک کند تا هزینه‌های درمان را به درستی کنترل کنند و خدمات درمانی با کیفیت بالاتری را ارائه دهند. به عنوان مثال، این حسابداری می‌تواند به مدیران بیمارستان‌ها کمک کند تا هزینه‌های دارو، تجهیزات پزشکی و نیروی کار را کاهش دهند. همچنین، استفاده از چنین شاخه‌ای می‌تواند کمک کند تا عملکرد بخش‌های مختلف بیمارستان را تجزیه و تحلیل کنند و اقدامات لازم برای بهبود بهره‌وری را انجام دهند. در مجموع، حسابداری صنعتی یک ابزار ارزشمند برای مدیران شرکت‌های تولیدی و خدماتی، از جمله بیمارستان‌ها است.

وظایف حسابداری صنعتی چیست؟

این شاخه می‌تواند در انجام کارهای زیادی مفید واقع شود. در ادامه برخی از مهم‌ترین وظایف این شاخه را بررسی کرده‌ایم:

1. ارزیابی هزینه‌های مستقیم

یکی از وظایف مهم حسابداری صنعتی، ارزیابی هزینه‌های مستقیم تولید است. هزینه‌های مستقیم تولید، هزینه‌هایی هستند که مستقیماً به تولید محصول یا ارائه خدمت مرتبط هستند. این هزینه‌ها شامل مواد اولیه، نیروی کار مستقیم و هزینه‌های سربار مستقیم می‌شوند.

ارزیابی هزینه‌های مستقیم تولید یک فرآیند چند مرحله‌ای است که شامل موارد زیر می‌شود:

• شناسایی و طبقه‌بندی هزینه‌های مستقیم تولید؛
• جمع‌آوری اطلاعات مربوط به هزینه‌های مستقیم تولید؛
• تجزیه و تحلیل هزینه‌های مستقیم تولید؛
• تسهیم هزینه‌های مستقیم تولید.

2. ارزیابی هزینه‌های غیرمستقیم

هزینه‌های غیرمستقیم هزینه‌هایی هستند که نمی‌توان آن‌ها را به طور مستقیم به یک محصول یا خدمات خاص نسبت داد. این هزینه‌ها معمولاً به یک بخش یا واحد تولیدی اختصاص داده می‌شوند و سپس به محصولات یا خدمات مختلف بر اساس یک مبنای منطقی، مانند زمان یا مساحت، تخصیص داده می‌شوند.

ارزیابی هزینه‌های غیرمستقیم معمولا به صورت زیر انجام می‌شود:

• شناسایی هزینه‌های غیرمستقیم: اولین قدم شناسایی همه هزینه‌هایی است که نمی‌توان به طور مستقیم به یک محصول یا خدمات خاص نسبت داد.
• تقسیم هزینه‌های غیرمستقیم به گروه‌های منطقی: پس از شناسایی هزینه‌های غیرمستقیم، باید آن‌ها را به گروه‌های منطقی تقسیم کرد. این کار به منظور تسهیل روند تخصیص هزینه‌ها انجام می‌شود.
• انتخاب مبنای تخصیص: مبنای تخصیص یک عامل است که برای تعیین میزان هزینه‌های غیرمستقیم تخصیص داده‌شده به هر محصول یا خدمات استفاده می‌شود.
• تخصیص هزینه‌ها: پس از انتخاب مبنای تخصیص، باید هزینه‌های غیرمستقیم را به محصولات یا خدمات مختلف بر اساس آن مبنا تخصیص داد.

3. تهیه گزارش

تهیه گزارش در حسابداری صنعتی یکی از مهم‌ترین فرآیندهای این حوزه است که به مدیران کمک می‌کند تا عملکرد شرکت را ارزیابی و تصمیمات استراتژیک اتخاذ کنند. گزارشات صنعتی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

• گزارشات مالی: این گزارشات اطلاعات مالی شرکت را در اختیار مدیران قرار می‌دهند. از جمله این گزارشات می‌توان به صورت‌های مالی، گزارش‌های سود و زیان و گزارش‌های جریان نقدی اشاره کرد.
• گزارشات عملیاتی: این گزارشات اطلاعات عملیاتی شرکت را در اختیار مدیران قرار می‌دهند. از جمله این گزارشات می‌توان به گزارش‌های تولید، گزارش‌های فروش و گزارش‌های هزینه‌ها اشاره کرد.

دقت داشته باشید که تهیه گزارش در این نوع حسابداری طی مراحل زیر را شامل می‌شود:

1. جمع آوری اطلاعات؛
2. تجزیه و تحلیل اطلاعات؛
3. تهیه گزارش.

4. بررسی مراکز هزینه

یکی از وظایف حسابداری صنعتی، بررسی مراکز هزینه است. مراکز هزینه، بخش‌ها یا واحدهایی از یک سازمان هستند که هزینه‌های مرتبط با آنها قابل اندازه‌گیری و شناسایی هستند. بررسی مراکز هزینه به مدیریت کمک می‌کند تا هزینه‌ها را به درستی شناسایی و کنترل کند.

این شاخه برای بررسی مراکز هزینه، مراحل زیر را انجام می‌دهد:

1. تعریف مراکز هزینه: در ابتدا باید مراکز هزینه سازمان را تعریف کرد. مراکز هزینه می‌توانند بر اساس عوامل مختلفی مانند نوع فعالیت، مکان جغرافیایی، محصول یا خدمات تولید شده تعریف شوند.
2. جمع‌آوری اطلاعات هزینه: پس از تعریف مراکز هزینه، باید اطلاعات هزینه مربوط به هر مرکز هزینه را جمع‌آوری کرد. این اطلاعات می‌توانند شامل هزینه‌های مستقیم، هزینه‌های غیرمستقیم و هزینه‌های سربار باشند.
3. تجزیه و تحلیل اطلاعات هزینه: اطلاعات هزینه جمع‌آوری شده باید تجزیه و تحلیل شده تا ارتباط بین هزینه‌ها و عوامل ایجادکننده آن‌ها مشخص شوند.

مزیت استفاده از نرم افزار در حسابداری صنعتی

استفاده از نرم‌افزار حسابداری صنعتی مزایای بسیاری برای کسب و کارهای تولیدی و صنعتی دارد. این مزایا شامل موارد زیر هستند:

کاهش خطا

نرم‌افزار حسابداری صنعتی با استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته احتمال خطا در ثبت و پردازش اطلاعات مالی را به حداقل می‌رساند. این امر می‌تواند منجر به بهبود دقت صورت‌های مالی و تصمیم گیری‌های مالی شود.

صرفه جویی در زمان

نرم‌افزار حسابداری صنعتی فرآیندهای حسابداری را خودکار می‌کند و به کاربران کمک می‌کند تا کارهای خود را سریع‌تر و کارآمدتر انجام دهند. این امر منجر به صرفه جویی در زمان و منابع می‌شود.

بهبود قابلیت دسترسی

نرم‌افزار حسابداری صنعتی به کاربران این امکان را می‌دهد تا از هر مکانی و با هر دستگاهی به اطلاعات مالی دسترسی داشته‌باشند که به بهبود بهره‌وری و همکاری بین تیم‌های مالی کمک می‌کند.

تفاوت حسابداری صنعتی با حسابداری مالی در چیست؟

حسابداری صنعتی و حسابداری مالی دو شاخه از علم حسابداری هستند که هر کدام اهداف و کاربردهای خاص خود را دارند. حسابداری صنعتی به جمع آوری، طبقه‌بندی، تجزیه و تحلیل و گزارش‌دهی اطلاعات مربوط به هزینه‌های تولید، توزیع و فروش کالا و خدمات می‌پردازد. این اطلاعات به مدیران در تصمیم گیری‌های مربوط به تولید، قیمت گذاری، کنترل هزینه‌ها و بهبود بهره‌وری کمک می‌کنند.

حسابداری مالی، برعکس، به ثبت و گزارش دهی اطلاعات مالی یک شرکت به منظور ارائه تصویری از وضعیت مالی آن به ذینفعان بیرونی مانند سرمایه گذاران، اعتبار دهندگان و مشتریان می‌پردازد. این اطلاعات شامل صورت‌های مالی مانند ترازنامه، صورت سود و زیان و صورت جریان نقدی است.

مهمترین تفاوت بین حسابداری صنعتی و مالی در هدف آن‌ها است. حسابداری صنعتی بر ارائه اطلاعات برای تصمیم گیری‌های مدیریتی تمرکز دارد، در حالی که حسابداری مالی بر ارائه اطلاعات مالی برای ذینفعان بیرونی تمرکز دارد.

برای ورود به بازار کار حسابداری صنعتی، چه پیش نیازهایی لازم است؟

برای ورود به بازار کار حسابداری صنعتی و تبدیل‌شدن به یک حسابدار موفق، باید یکسری پیش‌ نیازهایی داشته باشید که در ادامه بیان شده‌اند:

 تحصیلات دانشگاهی

داشتن مدرک کارشناسی در رشته حسابداری یا رشته‌های مرتبط، مانند مدیریت صنعتی، مهندسی صنایع یا اقتصاد، یکی از پیش نیازهای اصلی برای ورود به حسابداری صنعتی است.

تجربه

تجربه کار در یک شرکت تولیدی یا خدماتی نیز می‌تواند برای موفقیت در حسابداری صنعتی مفید باشد و فرد را برای رویارویی با چالش‌های واقعی حسابداری آماده کند.

استفاده از اکسل

تسلط بر نرم افزار اکسل، یکی از مهارت‌های فنی ضروری برای حسابداری صنعتی است. اکسل در حسابداری، یک ابزار قدرتمند برای تجزیه و تحلیل داده‌های مالی است که می‌تواند به حسابداران صنعتی کمک کند تا اطلاعات مالی را به طور موثرتر مدیریت کنند.

آشنا با قوانین مالیاتی

آشنایی با قوانین مالیاتی، برای حسابداران صنعتی ضروری است. حسابداران صنعتی باید بتوانند مالیات‌های شرکت را محاسبه و پرداخت کنند.

علاوه بر این پیش نیازها، داشتن مدرک حرفه‌ای حسابداری مانند مدرک CPA، می‌تواند به فرد کمک کند تا در حسابداری صنعتی موفق‌تر باشد. مدرک CPA، نشان می‌دهد که فرد دارای دانش و مهارت‌های لازم برای انجام وظایف حسابداری حرفه‌ای است.

سخن پایانی

حسابداری صنعتی، شاخه‌ای از حسابداری است که به جمع‌آوری، ثبت، طبقه‌بندی و گزارش‌دهی اطلاعات مالی مربوط به فعالیت‌های تولید و توزیع یک شرکت می‌پردازد. این اطلاعات برای مدیران شرکت‌ها ضروری هستند تا بتوانند تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد نحوه تولید، فروش و قیمت‌گذاری محصولات و خدمات خود بگیرند. در پایان این مقاله، می‌توان به این نکته اشاره کرد که حسابداری صنعتی ابزاری قدرتمند برای مدیران شرکت‌ها است که می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا عملکرد خود را بهبود بخشند و موفقیت تجاری خود را تضمین کنند.