آموزش زبان انگلیسی به کودکان کار چالش برانگیزی است که اگر روشِ درستِ انجام آن را بدانیم آسان‌تر و حتی سرگرم کننده می‌شود. کلید اصلی آموزش موفق به کودکان این است که اصول اولیه‌ی آن را بیاموزید و آن‌ها را طوری به کار ببرید که کودک برای ادامه‌ی مسیر انگیزه‌ی کافی داشته باشد. پس از مطالعه‌ی این مقاله یاد می‌گیریم که چگونه زبان انگلیسی را در خانه به کودک آموزش دهیم؟ اصول آموزش زبان انگلیسی به کودکان چیست و چرا به کودکان زبان خارجی یاد می‌دهیم؟ و در نهایت چند نکته کاربردی و تکنیک های آموزشی برای افرادی که در ابتدای مسیر آموزش زبان انگلیسی به کودکان هستند.
فهرست عناوین مقاله
چرا به کودکان زبان انگلیسی آموزش می‌دهیم؟
“کاش زودتر شروع می‌کردم”. همه‌ی ما بارها این جمله را شنیده‌ایم یا به زبان آورده‌ایم. این جمله ممکن است یکی از دلایل آموزش زبان به کودکان باشد. کودکان در ابتدای مراحل رشد قدرت تشخیص و تصمیم گیری برای اینکه چه چیزی بیاموزند یا نیاموزند را ندارند و این وظیفه‌ی ماست که به عنوان پدر یا مادر، زمینه‌ی یادگیری مباحث مختلف را برای آن‌ها فراهم کنیم. البته هرگز نباید اجباری برای یادگیری یک موضوع خاص وجود داشته باشد بلکه ما باید با فعالیت‌های مختلف آن‌ها را علاقمند به موضوع کنیم و انگیزه‌ی لازم برای یادگیری زبان انگلیسی در خانه را ایجاد کنیم. تا اینجای کار وظیفه‌ی ماست اما ادامه‌ی مسیر را باید به خود کودک واگذار کنیم. شاید این کار احتمال شنیدن جمله‌ی اول را تا حد بسیار زیادی کم کند.
کاربردهای زبان انگلیسی در زندگی افراد
- یادگیری زبان تاثیر بسزایی روی آینده‌ی کودک در زمینه‌های مختلف زندگی و شغلی خواهد گذاشت. اولین تاثیر آن تضمین نمره‌ی یکی از دروس در سال‌های مدرسه است که به کودک این امکان را می‌دهد که تمرکز بیشتری روی درس‌های مهم‌تر بگذارد و خیالش از بابت زبان انگلیسی راحت باشد.
- مزیت دیگر آن بازار کاری است که همیشه برای افراد با دانش زبان انگلیسی وجود دارد و به هر طریقی این امکان را به آن‌ها می‌دهد که اصطلاحاً “گلیم خودشان را از آب بیرون بکشند”. به عنوان مثال ترجمه‌ی متون، فعالیت به عنوان مترجم در سازمان‌های مختلف، تدریس زبان در آموزشگاه‌ها یا به صورت خصوصی و…
- یکی دیگر از کاربردهای زبان انگلیسی در زندگی افراد هنگامی است که تصمیم به مهاجرت می‌گیرند و تسلط بر زبان انگلیسی می‌تواند کار آن‌ها را ساده‌تر کند.
ویژگی‌های کودکان
کودکان دارای ویژگی‌های متفاوتی با بزرگسالان هستند. آن‌ها پر انرژی‌تر بوده و دامنه‌ی توجه کوتاه‌تری دارند. چیزهایی که می‌توانند ببینند یا لمس کنند را بهتر یاد می‌گیرند. البته کودکان 8-10 ساله به اندازه‌ی کافی بالغ هستند و قادر به توصیف تفاوت بین حقایق و تخیل هستند. بیشتر سوال می‌پرسند و می‌توانند بیان کنند که چه چیزی را دوست دارند و یا ندارند. می‌توانند با یکدیگر همکاری کنند و از دیگران بیاموزند.
آن‌ها در استفاده‌ی خلاقانه از زبان مهارت دارند، اغلب به جست و جو و لذت بردن از شرایط خاص علاقه دارند. خیال پردازی می‌کنند و به برقراری ارتباط علاقه دارند.
پیش از شروع آموزش باید ویژگی‌های کودک را به خوبی بشناسید و بر اساس ویژگی‌هایش برای آموزش او برنامه ریزی کنید. توجه داشته باشید که همه‌ی کودکان مثل هم نیستند و قرار نیست همه بتوانند در مدت کم مطالب زیادی را یاد بگیرند. حتی شیوه‌های یادگیری میان کودکان هم با هم متفاوت است و در ابتدای کار باید با آزمون و خطای روش‌هایی که در ادامه نام می‌بریم، روش‌های مورد علاقه‌ی او را بیابید. دکتر مسعود هاشمی عضو هيأت علمي دانشگاه،مدير گروه زبان انگليسي، مدرس ترجمه و مترجم كتب، معتقد است آموزش زبان انگلیسی به کودکان کاری ظریف و حساس است؛ زیرا:
- یادگیری زبان برای آن‌ها اولین کلاس درس است.
- بسیار با انگیزه و پر انرژی هستند.
- اسفنج‌های جدیدی برای جذب هستند.
- ریشه‌های زبانی مختلفی دارند.
- اگر فوراً اصلاح شوند به راحتی نا امید می‌شوند.
- آماده‌ی تقلید و مشارکت هستند.
- کار گروهی را دوست دارند.
- استقلال را دوست دارند.
- نیاز به احترام و توجه دارند.
- به راحتی از محیط خود یاد می‌گیرند.
آموزش زبان انگلیسی به کودکان در خانه
همان‌طور که گفتیم کودکان دامنه‌ی توجه کوتاه‌تر و انرژی فیزیکی بیشتری دارند. آن‌ها به راحتی خسته می‌شوند و پس از مدت کوتاهی علاقه‌ی خود را از دست می‌دهند. آن‌ها با محیط پیرامون خود ارتباط زیادی دارند و علاقمند به موضوعات ملموس و عینی هستند. درک کودکان از محیط پیرامونشان از طریق چشم‌ها، گوش‌ها و دست‌هایشان به دست می‌آید. شما به عنوان اولین آموزگار وظیفه‌ی خطیری بر عهده دارید تا یادگیری زبان را برای همیشه برای او به یک فعالیت لذتبخش تبدیل کنید.
برای آموزش مباحث برنامه ریزی داشته باشید.
پس از این که ویژگی‌های کودک خود را شناسایی کردید، برای این که مباحث مختلف و متنوعی را بتوانید به کودک یاد بدهید و دچار سردرگمی و آشفتگی نشوید، و از همه مهم‌تر، کودک نسبت به یادگیری دلسرد نشود، برنامه ریزی کنید. بررسی کنید که کودک شما چه مدتی می‌تواند مباحث آموزشی را تحمل کند و خسته نشود. چقدر می‌توانید در طول روز برای او وقت بگذارید. چقدر می‌تواند در یک مکان بنشیند و…
مطالب آموزشی را اولویت بندی کنید.
از آن‌جا که کودکان درک زیادی از محیط پیرامون خود ندارند، نمی‌توانید همه‌ی موضوعات را در برنامه‌ی آموزشی خود بگنجانید. از موضوعاتی که به صورت روزمره با آن سر و کار دارند شروع کنید. رنگ‌ها، اعداد، نام حیوانات، نام غذاها، میوه‌ها، اعضای بدن و غیره موضوعاتی هستند که می‌توانند به راحتی یاد بگیرند.
همچنین می‌توانید عبارت‌های کوتاه را به آن‌ها بیاموزید. برای مثال قبل از شروع آموزش با جمله‌ی “?Are you ready” از او بپرسید که آیا آماده است؟ یا حین آموزش از او بپرسید که “?Do you want some water”. و برای پاسخ به سوالات او را راهنمایی کنید.
در انجام فعالیت‌ها خلاق باشید و تنوع ایجاد کنید.
برای اینکه به آن‌ها انگیزه‌ی کافی برای ادامه‌ی مسیر بدهید باید تنوع در فعالیت‌ها را سرلوحه‌ی امور آموزش قرار دهید. باید سعی کنید هنگام آموزش زبان سه ورودی اطلاعات مهم کودک یعنی دست‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را درگیر کنید. به عنوان مثال برای آموزش رنگ‌ها می‌توانید از انواع مختلف رنگ (مدادرنگی، گواش، رنگ انگشتی) استفاده کنید و همراه با او نقاشی بکشید. حین کشیدن می‌توانید نام رنگ‌ها را به او بیاموزید. در این روش هر سه ورودی درگیر خواهند بود.
موسیقی و بازی را چاشنی آموزش کنید.
بچه‌ها محیط‌های شاد و موسیقی‌های ریتمیک را دوست دارند. هنگام آموزش یک موزیک پخش کنید و سعی کنید مطالب را با ریتم موزیک بیان کنید. از آن‌ها بخواهید که همراه شما با همان لحن کلمات را تکرار کنند. شعرهای کودکانه بسیار در ذهن ماندگار هستند و اگر با موسیقی همراه شوند ماندگارتر می‌شوند.
چند پیشنهاد برای آموزش زبان انگلیسی به کودکان با بازی در خانه:
- می‌توانید اسامی مختلف مانند گل‌ها یا رنگ‌ها را روی فلش کارت بنویسید و روی زمین بگذارید. با عبارت “… Jump on” از او بخواهید مثلاً روی رنگ آبی بپرد و بعد با عبارت “…Pick up” از او بخواهید رنگ آبی را بردارد. در این بازی هم نام رنگ‌ها را یاد می‌گیرد و هم معنی دو عبارت و تفاوت آن‌ها را درک می‌کند.
- چند شیء یکسان با رنگ‌های مختلف را به ترتیب کنار هم قرار دهید و از او بخواهید پس از این که با دقت آن‌ها را مشاهده کرد، چشم‌های خود را ببندد. جای یک رنگ را عوض کنید و از او بخواهید حدس بزند کدام رنگ جا به جا شده است. باید سعی کند اسامی رنگ‌ها را به انگلیسی بیان کند.
- چند کتاب داستان انگلیسی که جمله‌های بسیار ساده و کوتاهی دارند تهیه کنید و با استفاده از عروسک‌ها نمایشی ترتیب دهید که در آن عروسک‌ها دیالوگ‌ها را بیان می‌کنند.حتی می‌توانید مانند تصویر زیر بازیگران را خودتان بسازید.
درست کردن کاردستی‌های ساده با کمک کودک و بعد استفاده از آن‌ها در بازی اشتیاق و هیجان او را برای یادگیری بیشتر می‌کند.
- یک وسیله‌ی کوچک را در جایی پنهان کنید و از او بخواهید گنج شما را پیدا کند. با عبارت‌های کوتاه انگلیسی او را برای رسیدن به گنج راهنمایی کنید.
- …
تماشای فیلم و انیمیشن
فیلم یا انیمیشن‌های کوتاه و مناسب سن کودک تهیه کنید و در صورت امکان همراه با او تماشا کنید. از او بخواهید جملات ساده را تکرار کند و مفهوم جملات را به او توضیح دهید. البته ممکن است بعضی کودکان علاقه‌ای به تماشای انیمیشن‌ها و کارتون‌های انگلیسی نداشته باشند پس آن‌ها را مجبور نکنید.
نمونه‌ای از یک انیمیشن آموزشی ساده در دوره‌ی آموزشی مکالمه زبان انگلیسی برای کودکان – پکیج VIP اشی در لیموناد:
قرار دادن کودک در محیط مرتبط به محتوای آموزشی
اگر امروز می‌خواهید اسامی وسایل ساده‌ی آشپزخانه یا وسایل کلاس درس را آموزش دهید، سعی کنید کودک را در محیط آشپزخانه قرار دهید یا تعدادی از وسایل کلاس درس را تهیه کنید و به اون نشان دهید. این کار یادگیری و درک را برای او آسان‌تر می‌کند.
در لیموناد مجموعه‌ی ارزشمندی از آموزش‌های شاد و موزیکال زبان انگلیسی به کودکان فراهم کرده‌ایم که با لینک زیر به آن‌ها دسترسی خواهید داشت.
ویژگی‌های یک معلم زبان
به عنوان کسی که می‌خواهد در خانه به کودکان زبان انگلیسی آموزش دهد، در درجه‌ی اول باید کودک را دوست داشته باشید و به او و نیازهایش احترام بگذارید. این که کودک در کنار شما احساس امنیت داشته باشد تمرکز او را روی یادگیری بیشتر می‌کند.
مورد بعدی این است که باید پر انرژی و صبور باشید. به تفاوت‌های فردی توجه کنید؛ ممکن است بعضی کودکان نسبت به سایرین زمان بیشتری برای یادگیری نیاز داشته باشند. پس پروسه‌ی آموزش به صبر و حوصله‌ی شما نیاز دارد تا به بهترین نحو انجام شود.
از تشویق غافل نشوید. کودکان از دریافت جایزه و شنیدن عبارت‌هایی که در آن‌ها از او تعریف و تمجید می‌کنید لذت می‌برند و تلاش بیشتری می‌کنند تا دوباره از جانب شما تشویق شوند. این تشویق می‌تواند از وعده‌ی رفتن به پارک و خرید اسباب بازی تا پختن یک غذای خوشمزه به همراه خود او و… باشد.
اگر خودتان هم مباحث و و لغات انگلیسی را بلد نیستید از یک منبع مورد اعتماد که تلفظ‌های صحیحی ارائه می‌دهد استفاده کنید. پیش از شروع آموزش مطالب را فرا بگیرید و تمرین کنید تا روی آن مسلط باشید.
چند ترفند برای افزایش راندمان آموزش زبان انگلیسی به کودکان
در ادامه نکاتی را آورده‌ایم که حاصل تحقیقات، بحث‌ها و تجربیات معلمان زبان است و به شما در طی مسیر آموزش کمک می‌کند.
- پوششی ساده و مرتب اما با رنگ‌های شاد داشته باشید.
- واضح و مختصر صحبت کنید.
- سعی کنید بیشتر مواقع از تخته برای توضیحات و کشیدن شکل‌ها استفاده کنید.
- از بازی‌ها و فعالیت‌های ذهنی حین آموزش استفاده کنید.
- حس شوخ طبعی داشته باشید.
- برای آموزش گاهی وظایفی به آن‌ها محول کنید.
- هنگام آموزش و انجام وظایف، موسیقی پس زمینه را فراموش نکنید.
- در صورت لزوم از پانتومیم و زبان بدن کمک بگیرید.
- آن‌ها را با نام کوچک صدا کنید یا چند نام انگلیسی به آن‌ها بدهید.
- زمان خود را بین مباحث مختلف تقسیم کنید تا هنگام آموزش عجله نداشته باشید.
- به طور مداوم روی یک مبحث تمرکز نکنید زیرا کودک سریعا خسته و بی‌حوصله می‌شود.
- بین مباحث چندبار به آن‌ها استراحت بدهید.
