در این مقاله می‌خواهم به یکی از سوال‌های شما علاقه‌مندان انیمیشن، در مورد تحصیل در رشته انیمیشن در ایران پاسخ دهم. رشته انیمیشن در ایران در مقطع‌های متفاوتی ارائه میشود که شما از هر کدام از این مقاطع می‌تونید وارد این رشته شوید، اما رویکرد، هدف و تمرکز در هر کدام تفاوت‌های ظریفی دارد، که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
فهرست عناوین مقاله
تحصیل در رشته انیمیشن در مقطع دبیرستان (هنرستان)
در مقطع هنرستان رشته‌ی انیمیشن وجود دارد و افرادی که علاقه مند باشند، در این رشته از سنین نوجوانی وارد شوند، می‌توانند این رشته را انتخاب کنند. کتاب های درسی رشته انیمیشن را می‌توانی رایگان و به صورت دیجیتال از سایت مرکز چاپ کتب درسی دریافت کنی، پیشنهاد میکنم حتما این کار را انجام دهی، ورق بزنی تا هم آشنایی اولیه پیدا کنی و هم انتخاب بهتری داشته باشی.
یکی از مزیت های هنرستان به طور کلی در هر رشته ای فرصت کارآموزی است. با توجه به این که انیمیشن در رشته هنر ایت شرکت‌های تولید تبلیغات یا استودیوهایی که فیلم انیمیشن تولید میکنند و در کنار آن خدمات انیمیشن و تبلیغات و تولید محتوا ارائه می کنند می‌توانند فرصتی برای این کار آموزی باشند.
دروس رشته انیمیشن در مقطع دبیرستان
در کتاب ها به طور کلی آشنایی با جنبه ها و وجه های متفاوت این رشته صنعت فراهم شده از مطالب فنی تا طراحی ویا تولید. علاوه بر این کلاس مورف در انیمیشن نیز آشنایی خوبی به مخاطب در مورد مراحل تولید یک انیمیشن، و تاریخ انیمیشن ارائه می کند. برخی کتاب های تخصصی رشته هنر انیمیشن در مقطع دبیرستان شامل:
- دانش فنی پایه – پویا نمایی (انیمیشن)
- طراحی شخصیت در پویانمایی
- کاربرد فناوری های نوین
- همراه هنرجو – پویانمایی
- طراحی فضا و صحنه در پویانمایی
- تولید پویانمایی سه بعدی صحنه ای
- ارزیابی تولید در پویا نمایی
- دانش فنی تخصصی – پویا نمایی (انیمیشن)
- متحرک سازی دوبعدی
همان طور که از دروس مشخص است رویکرد هنرستان به فیلمسازی انیمیشن و پویانمایی داستانی است.
تحصیل در رشته انیمیشن در مقطع کارشناسی
در زمانی که این مطلب را برای شما می نویسم رشته کارشناسی انیمیشن در ایران هنوز وجود ندارد، با اینکه سال هاست رشته کارشناسی ارشد آن وجود دارد. البته این به این معنی نیست که در مقطع کارشناسی امکان تحصیل انیمیشن نیست، رشته ی هنرهای دیجیتال و تلویزیون در دانشگاه‌های دامغان و صدا و سیما تدریس می شود و گرایش انیمیشن هم در آن ها وجود دارد. البته با رویکردهای متفاوت مثلا تولید تلویزیونی، یا رویکرد آشنایی گسترده با موشن گرافیک، نیومدیا و .. دانشگاه صدا و سیما پذیرش نیمه متمرکز و شامل مصاحبه دارد همانند دانشگاه فرهنگیان. در حدود سال های 1385 دانشگاه های امیرکبیر و تهران نیز به عنوان یک گرایش رشته فناوری اطلاعات، گرایش سیستم های چند رسانه ای را تاسیس کردند اما بعد یک یا دو سال از رشته های پذیرش حذف شد.
در صورتی که قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر و یا دانشگاه های دنیا را داری، و یا قصد کار در جاهای مختلفی را داری با توجه به نیمه متمرکز بودن پذیرش در صدا و سیما و تعهدکار، پیشنهاد میکنم قبل از انتخاب از مشاور، سازمان سنجش و یا افراد آگاه در مورد امکان ادامه تحصیل و یا کار خود بعد فارغ التحصیلی مشاوره بگیری.
علاوه بر انیمیشن، گرایش دیگر در رشته هنرهای دیجیتال، گرایش گرافیک رایانه‌ای است. به طور کلی رشته هنرهای دیجیتال از رشته های پر طرفدار در دنیاست و در دانشگاه های مختلف دنیا با رویکردهای متفاوت در دانشکده های کامپیوتر، دانشکده های بازی های ویدئویی و دانشکده های هنر تدریس می شود.
تحصیل در رشته انیمیشن در مقطع کارشناسی ارشد
در مقطع کارشناسی ارشد رشته انیمیشن، در دانشکده‌های سینما و تئاتر دانشگاه هنر تهران، هنر دانشگاه تربیت مدرس و هنرهای زیبا دانشگاه تهران فرصت تحصیل است. رویکرد کارشناسی ارشد به این رشته در دو وجه بسیار پر رنگ است:
پژوهش و مطالعه در حوزه سینما و انیمیشن
در مقاطع بالاتر از دانشجو انتظار میرود مرزهای هنر و دانش را قدری هرچند کوچک به جلو ببرد، تحلیل روانشناسانه، زیبایی شناسانه و فلسفی و بررسی تاریخی و یا بین رشته ای از کارهایی است که وقتی دانشجوی این رشته می شوی حتما با آن سر و کار داری و باید پایان نامه بنویسی.
اگر به مباحث علم سینما به شکل کاربردی علاقه داری کلاس رنگ در قصه گویی انیمیشن، هم به شکل کاربردی و هم در کنار آن به شکل تئوری شما را به این فضای زیبا میبرد.
رویکرد کارگردانی فیلم در دوره کارشناسی ارشد
رویکرد دوم در دروه کارشناسی ارشد انیمیشن رویکرد کارگردانی فیلم است، درواقع گرایش ارشد به شکل کارگردانی است و دانشجو با انواع خط تولید و مباحث زیبایی شناسی و کارگردانی اثر آشنا میشود و در نهایت سعی در تولید یک انیمیشن کوتاه تحربی بین 1 تا دو دقیقه به عنوان پایان نامه بخش عملی دارد. در مجموع پایان نامه رشته انیمیشن کار سنگینی است. و به خاطر اینکه جشنواره ها محل مناسبی برای بروز و شناخته شدن یک اثر کوتاه هستند و به دنبال آن شناخته شدن فرد به عنوان یک هنرمند مستقل است، تمایل به تولید و تحلیل فیلم های کوتاه تجربی، داستانی و یا نیومدیا در فضای مقطع ارشد انیمیشن بسیار به چشم می آید و در این زمینه پر دستاورد بوده است.
برای تحصیل در رشته ی انیمیشن از هر رشته و گروهی که کارشناسی خود را گذرانده باشید (مهندسی، هنر، علوم پایه و .. ) دو مرحله گزینش شامل کنکور تئوری و بعد از آن به شرط داشتن حد نصاب شرکت در آزمون عملی لازم است.
تحصیل در رشته انیمیشن در مقطع دکتری
در ایران کلیه رشته های هنر در مقطع دکتری به اسم پژوهش هنر تحصیلی میکنند. (به جز رشته های معماری، شهرسازی و مرمت ابنیه و باستان شناسی که دکتری مستقل دارند). به این معنی که شما اگر کارشناسی ارشد خود را در موسیقی، ارتباط تصویری (گرافیک)، تصویرسازی، نقاشی، پژوهش هنر، تئاتر، سینما و فرش و … بگذارنی برای ادامه تحصیل در کنکور پژوهش هنر شرکت میکنی. اما در جلسه مصاحبه، استاد متخصص آن رشته شما را برای دانشجویی انتخاب می کند. اگر چه که همه هیات انتخاب از شما سوال‌هایشان را می‌پرسند اما سوال های تخصصی و بعد از آن راهنمایی و مشاوره پایان نامه توسط استاد آن رشته برای شما انجام میشود و شما فارغ التخصیل پژوهش هنر اما در رشته ی خودت میشوی.
آموزش های آزاد در رشته انیمیشن
شاید تا قبل سال 1390، فرصت های یادگیری بسیار کم بود، اما به نظر من بعد از آن با تحول چشمگیری که عمومی شدن گوشی های هوشمند، رواج آموزش آنلاین، و گرایش به آموزش های ویدئویی و در دسترس بودن اطلاعات، مشاوره ها و منابع رخ داد، دیگر تنها راه کسب اطلاعات مصاحبه های برنامه های تلویزیونی یا مراکز آموزشی خاص نیستند. در واقع مراکز آموزشی محل خوبی برای ساخت ارتباطات کاری و گروه است، اما مرجع اصلی یادگیری برای هرکس روحیه ی یادگیری درون خود فرد است.
در مورد یادگیری انیمیشن، اینجا مهمترین مبحث را برات مینویسم که حاصل تجربه است، مشاوره و پیشنهاد بنده به شما این است که شما باید در ابتدا رویکرد یا رویکردهایت را مشخص کنی:
- قصد شما ورود به بازار کار است و دوست داریی به زودی در یک تیم یا گروه یا استودیو مشغول به کار شوی.
- قصد داری که خودت فیلمساز مستقل بشی
- رشته و درآمدت خودت رو داری، اما به سینما و هنر انیمیشن علاقه داری و دوست داری به عنوان یک علاقه مند و تفریحی در این فضا باشی
- از خلق کردن محتوا لذت میبری و بیشتر از تحقیق دوست داری که بسازی مثلا کارهای کوتاه تبلیغات سفارشی و به شکل فریلنسری ادامه بدی
- و ده ها راه متفاوت دیگر …
ورود به بازار کار انیمیشن
اگر قصد شما ورود به بازارکار است و دوست دارید به سرعت در یک تیم یا استودیو به عنوان صاحب یک شغل مشغول به‌کار شوی. مثلا یک کامپوزیت کار، یک طراح کاراکتر، یک انیماتور، یک طراح استوری موشن، یک ریگ کار… که در این صورت باید مسیر مشخص، و خاص خودش رو طی کند (پیشنهاد می کنم مقاله اصول مقدماتی ساخت انیمیشن را مطالعه کنید.). در این حالت پرس و جو از شرکت ها و استودیو ها در مورد تخصص های مورد نیاز آن ها،و تمرکز روی یادگیری یک مهارت مثلا طراحی، طراحی کاراکتر، طراحی با فتوشاپ، تدوین یا یک نرم افزار مثلا مدلسازی با تری دی مکس یا مایا، ادوبی افتر افکتز با توجه به نیاز بازار کار سریعتر است.
معرفی یک آموزش خوب برای شروع
جواب دادن به این سوال ها میتونه خیلی بهت کمک کنه که در بین انبوه کلاس ها، نرم افزارها و … و با لذت بیشتری تجربه و انتخاب کنی. در کنار این صحبت ها، اگر جز کسایی هستی که به خلق کردن علاقه مندی و علم سینمایی یا کارگردانی دوست داری، اما تازه میخوای شروع کنی، دوره آموزش مورف در انیمیشن برات لذت انیمیشن و کمی آشنایی با مثال های جالب تاریخ انیمیشن رو به همراه میاره.
ارادتمند، حدیث ملکی
