برای این که بدانید عکاسی HDR چیست؟ ابتدا بهتر است با مفهوم داینامیک رِنج (Dynamic Range) آشنا شوید. آیا تا به حال پیش آمده‌است که عکسی از غروب زیبای خورشید بگیرید، اما متوجه شوید که آسمان خیلی روشن و پیش زمینه خیلی تاریک است؟ یا آیا تا به حال سعی کرده‌اید جزئیات یک فضای تاریک داخلی را ثبت کنید، اما با پنجره‌ای که رنگش پریده شده‌است مواجه شده‌باشید؟ اگر اینطور است، احتمالا با مشکل محدود‌بودن دامنه پویا یا همان داینامیک رنج مواجه شده‌اید.

دامنه پویا (Dynamic Range) چیست؟

محدوده داینامیکی یا دامنه پویا تعریفی است که در نوردهی عکاسی به کار می‌رود. تفاوت بین روشن‌ترین و تاریک‌ترین قسمت‌های یک صحنه را محدوده داینامیکی یا دامنه پویا می‌گویند. چشمان ما می‌توانند طیف گسترده‌ای از سطوح نور را ببینند، اما دوربین‌های ما نمی‌توانند. وقتی عکس می‌گیریم، باید یک نوردهی را انتخاب کنیم که بین نقاط روشن و سایه تعادل برقرار کند، اما گاهی این کافی نیست تا کل طیف رنگ‌هایی را که می‌بینیم ثبت کنیم.

اینجاست که عکاسی HDR به کار می‌آید. HDR مخفف High Dynamic Range است و تکنیکی برای ایجاد تصاویری با جزئیات بیشتر در هر دو قسمت روشن و تاریک است. عکاسی HDR به معنی عکاسی از یک صحنه با سطوح نوردهی مختلف و سپس ترکیب آن‌ها به یک تصویر (با دامنه پویای بالاتر از هر یک از عکس‌ها) است.

چگونه عکس HDR بسازیم؟

راه‌های مختلفی برای ساخت عکس HDR وجود دارد، اما مراحل اصلی عبارتند از:

– دوربین خود را روی یک سه پایه تنظیم کنید و شات خود را تنظیم کنید. مطمئن شوید که هیچ حرکتی در صحنه وجود ندارد، زیرا حرکت ممکن است باعث شبح‌وارگی (Ghosting) یا تاری در تصویر نهایی شود.
– دوربین خود را به حالت دستی تنظیم کنید و یک دیافراگم را انتخاب کنید که عمق میدان مورد نظر را به شما بدهد. همچنین می‌توانید از حالت تقدم دیافراگم (Aperture Priority) استفاده کنید و بگذارید دوربین سرعت شاتر را برای هر نوردهی تنظیم کند.

– یک سری عکس با سطوح نوردهی مختلف بگیرید. می‌توانید از جبران نوردهی (Exposure Compensation) یا عملکرد براکتینگ (Bracketing) روی دوربین خود برای انجام این کار استفاده کنید. شما باید حداقل سه عکس داشته‌باشید: یکی که درست نوردهی شده‌است، یکی که کمتر از استاندارد نوردهی شده‌است (فرونوردهی) و یکی که بیش از حد نوردهی شده‌است (فرانوردهی). همچنین اگر می‌خواهید جزئیات بیشتری را ثبت کنید، می‌توانید عکس‌های بیشتری با فاصله‌های نوردهی کمتر بگیرید.

نکته: منظور از جبران نوردهی (Exposure Compensation) قابلیتی است برای ایجاد عکس‌هایی با جزئیات زیبا و خیره‌کننده توسط روشن‌کردن یک عکس کم‌نور یا تیره‌کردن عکسی با نوردهی بیش از حد. هم‌چنین منظور از براکتینگ (Bracketing) تکنیک عکاسی از یک سوژه با استفاده از تنظیمات مختلف دوربین است.

– عکس‌های خود را در یک نرم افزار که می‌تواند آن‌ها را به یک تصویر HDR تبدیل کند وارد (Import) کنید. برنامه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانند این کار را انجام دهند، مانند فتوشاپ، لایت روم، فتوماتیکس یا Aurora HDR. همچنین می‌توانید از برخی دوربین‌ها یا تلفن‌های هوشمند که دارای حالت HDR داخلی هستند استفاده کنید، اما معمولا کنترل کمتری روی نتیجه نهایی دارید. برای

– تنظیمات نرم افزار HDR را تغییر دهید تا عکس‌ها را ترکیب کنید و اثر مورد نظر را ایجاد کنید. کنتراست، اشباع، تُناژ رنگی، و پارامترهای دیگر را تنظیم کنید تا جزئیات و رنگ‌های تصویر را بهبود بخشید یا فیلترها یا پیش‌تنظیم‌هایی (Presets) را اعمال کنید تا به تصویر خود یک سبک یا حالت خاص بدهید.
– تصویر HDR خود را به عنوان یک فایل JPEG یا TIFF ذخیره و اکسپورت کنید. در نهایت هم می‌توانید در یک نرم افزار دیگر ویرایش بیشتری انجام دهید و تصویر نهایی را بهینه کنید.

چیزهایی که باید درباره عکاسی HDR بدانید

عکاسی HDR یک تکنیک قدرتمند و خلاقانه است، اما چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز دارد. در اینجا برخی از چیزهایی را که قبل از عکاسی HDR باید بدانید آورده‌ایم:

– عکاسی HDR برای صحنه‌هایی که دامنه پویای بالایی دارند، مانند مناظر طبیعی، معماری یا صحنه‌های شبانه بهترین عملکرد را ارائه می‌دهد. این تکنیک عکس‌برداری برای صحنه‌هایی که کنتراست کمی دارند، مانند روزهای مه‌آلود یا ابری، یا صحنه‌هایی که حرکت زیادی دارند، مانند انسان‌ها، حیوانات یا آب مناسب نیست. چرا که شما می‌خواهید چندین عکس را که تنها تفاوتشان نوردهی‌ست با هم ترکیب کنید و به این منظور، عناصر تصویر شما نباید تغییر کنند یا تغییر مکان دهند.

– عکاسی HDR می‌تواند نتایج واقعی یا هنری تولید کند، بسته به اینکه چگونه تصویر را پردازش کنید. برخی از افراد ترجیح می‌دهند یک ظاهر طبیعی که رنگ‌ها و تن‌های اصلی صحنه را حفظ می‌کند داشته‌باشند، در حالی که برخی دیگر یک ظاهر غیرواقعی که رنگ‌ها و جزئیات تصویر را بهبود می‌بخشد، دوست دارند. تا زمانی که شما از نتیجه خوشتان بیاید و با دیدگاه شما همخوانی داشته‌باشد، راه درست یا غلطی برای انجام عکاسی HDR وجود ندارد.

– در عکاسی HDR ممکن است مشکلاتی مانند نویز، هاله، Ghosting یا انحراف رنگی نیز به وجود آیند. این مشکلات می‌توانند به دلیل تفاوت‌های نوردهی، هم‌ترازی یا تعادل رنگ عکس‌ها، یا تنظیمات نرم افزار HDR ایجاد شوند. شما می‌توانید با استفاده از سه پایه، عکسبرداری در قالب RAW، انتخاب مقادیر نوردهی مناسب و تنظیم دقیق پارامترهای HDR از این مسائل جلوگیری کنید یا آن‌ها را به حداقل برسانید.

– عکاسی HDR جایگزینی برای مهارت‌ها یا تکنیک‌های خوب عکاسی نیست؛ بلکه ابزاری است که می‌تواند برای غلبه بر محدودیت‌های دوربین و ایجاد تصاویری با دامنه پویا و جزئیات بیشتر به شما کمک کند. با این حال، شما هنوز هم باید به ترکیب‌بندی در عکاسی، نور، فوکوس (Focus) و جنبه‌های دیگر عکاسی که یک تصویر خوب را می‌سازند توجه کنید.

آیا عکاسی HDR برای مبتدیان خوب است؟

عکاسی HDR می‌تواند راهی سرگرم‌کننده و لذت‌بخش برای کاوش امکانات عکاسی و ایجاد تصاویر شگفت‌انگیز باشد. با این حال، ممکن است کمی پیچیده و چالش برانگیز هم باشد، به خصوص برای مبتدیان. اگر می‌خواهید عکاسی HDR را امتحان کنید باید دارای دانش و مهارت‌های پایه در عکاسی باشید، مانند:

• آشنایی با استفاده از مثلث نوردهی (دیافراگم، سرعت شاتر و ISO) و هیستوگرام برای کنترل نوردهی عکس‌های خود؛

• استفاده از حالت دستی یا حالت اولویت دیافراگم روی دوربین برای تغییر تنظیمات نوردهی؛
• چگونگی استفاده از قابلیت جبران نوردهی یا عملکرد براکتینگ روی دوربین برای گرفتن چندین عکس با سطوح نوردهی مختلف؛

• استفاده از یک سه پایه برای ثابت‌کردن دوربین خود و جلوگیری از لرزش یا حرکت دوربین؛
• چگونگی واردکردن و ویرایش عکس‌های خود در یک نرم افزار که می‌تواند آن‌ها را به یک تصویر HDR تبدیل کند.

مزایا و معایب عکاسی HDR

عکاسی HDR مزایا و معایبی دارد که باید آن‌ها را در نظر بگیرید. در اینجا برخی از آن‌ها را آورده‌ایم:

مزایای عکاسی HDR

– کل طیف نور و جزئیات یک صحنه را که دوربین شما نمی‌تواند در یک نوردهی تک عکاسی کند، ثبت می‌کند.
– تصاویری ایجاد می‌کند که به آن‌چه شما با چشمان خود مشاهده می‌کنید بسیار نزدیک است.

– برای بهبود رنگ‌ها، کنتراست و دیگر حالات تصاویر به شما کمک می‌کند.
– می‌تواند به شما کمک کند تا بر برخی از چالش‌های عکاسی در شرایط نوری دشوار، مانند نور پشت سر، نور کم یا کنتراست بالا غلبه کنید.

معایب عکاسی HDR

– فرآیند عکاسی، وارد کردن تصاویر به یک نرم افزار و تبدیل آن‌ها به یک تصویر HDR ممکن است زمان‌بر و پیچیده باشد.
– اگر اثر HDR را بیش از حد اعمال کنید یا از تنظیمات نامناسب استفاده کنید، ممکن است نتایج غیرواقعی یا غیرطبیعی تولید کنید.
– اگر از یک سه پایه استفاده نکنید، در قالب RAW عکس نگیرید، مقادیر نوردهی مناسب را انتخاب نکنید یا پارامترهای HDR را با دقت تنظیم نکنید، می‌تواند مشکلاتی مانند نویز، هاله، Ghosting یا انحراف رنگی، را ایجاد کند.

– عکاسی HDR ممکن است شما را بیش از حد وابسته کند و جنبه‌های دیگر عکاسی را نادیده بگیرید، مانند ترکیب بندی، نور، فوکوس و … .

چگونه عکاسی HDR را شروع کنیم؟

تا کنون با عکاسی HDR آشنا شدیم و ویژگی‌ها، مزایا و معایب آن را شناختیم. حال با مراحل شروع عکاسی HDR و استفاده از این تکنیک عکاسی آشنا می‌شویم.

انتخاب یک صحنه مناسب

مرحله اول برای شروع عکاسی HDR انتخاب یک صحنه است که دامنه پویای بالایی دارد، به این معنی که قسمت‌های خیلی روشن و خیلی تاریک در یک قاب وجود داشته‌باشند. برای مثال، غروب خورشید بر فراز کوه، داخل یک کلیسا با پنجره‌های شیشه‌ای رنگی، یا منظره شهری در شب. این صحنه‌ها برای دوربین چالش برانگیز هستند تا در یک نوردهی واحد ثبت شوند؛ زیرا یا نقاط روشن خیلی روشن می‌شوند یا سایه‌ها خیلی تاریک می‌شوند. با استفاده از عکاسی HDR می‌توانید جزئیات و رنگ‌ها را در هر دو قسمت روشن و تاریک ثبت کنید.

با توجه به این موضوع، هر صحنه ای برای عکاسی HDR مناسب نیست. صحنه‌هایی که کنتراست کم یا حرکت زیادی دارند، مانند روزهای مه آلود، ابری، یا انسان‌ها و حیوانات صحنه‌های خوبی برای استفاده از عکاسی HDR نیستند. در عکاسی از این صحنه‌ها ممکن است با مشکلاتی مانند Ghosting یا تاری در تصویر نهایی روبرو شوید.

استفاده از یک سه پایه و یک کنترل از راه دور شاتر

مرحله دوم برای شروع عکاسی HDR استفاده از یک سه پایه و یک کنترل از راه دور شاتر است. یک سه پایه برای عکاسی HDR ضروری است، زیرا شما باید چندین عکس از یک صحنه بدون حرکت دوربین بگیرید. هر حرکت یا لرزش کوچکی می‌تواند هم‌ترازی عکس‌ها را خراب کند و خطاهایی را در فرآیند HDR ایجاد کند. یک سه پایه به شما کمک می‌کند تا دوربین را ثابت کنید و برای همه عکس‌ها همان ترکیب‌بندی را حفظ کنید.

یک کنترل از راه دور شاتر نیز برای عکاسی HDR مفید است تا تصویر را بدون لمس و حرکت دوربین ثبت کنید و از هر گونه لرزش یا ارتعاش دوربین که می‌تواند روی وضوح و کیفیت عکس‌ها تأثیر بگذارد جلوگیری کنید. شما می‌توانید از یک کنترل از راه دور سیمی یا بی‌سیم، یا حتی تلفن هوشمند خود، برای کنترل دوربین از راه دور استفاده کنید.

تنظیم دوربین

مرحله سوم برای شروع عکاسی HDR تنظیم دوربین به حالت دستی و قالب RAW است. حالت دستی به شما کنترل کامل بر تنظیمات نوردهی دوربین خود، مانند دیافراگم، سرعت شاتر و ISO را می‌دهد. شما باید برای همه عکس‌ها همان دیافراگم را حفظ کنید، زیرا بر عمق میدان و وضوح تصویر تأثیر می‌گذارد. همچنین باید از کمترین ISO ممکن استفاده کنید، زیرا باعث کاهش نویز و افزایش دامنه پویای سنسور می‌شود. تنها تنظیمی که باید برای هر عکس تغییر دهید سرعت شاتر است که سطح نوردهی را تعیین می‌کند.

فرمت RAW بهترین گزینه برای عکاسی HDR است، زیرا بیشترین اطلاعات و جزئیات در تصویر را حفظ می‌کند. فایل‌های RAW دامنه پویا و عمق رنگ بالاتری از فایل‌های JPEG دارند، به این معنی که می‌توانند رنگ‌ها و تن‌های بیشتری را در صحنه ثبت کنند. همچنین به شما انعطاف‌پذیری و کنترل بیشتری در مرحله ویرایش و پردازش می‌دهند، زیرا شما می‌توانید نوردهی، تعادل سفیدی، کنتراست و پارامترهای دیگر را بدون از دست دادن کیفیت تنظیم کنید.

عکس‌برداری

قدم چهارم برای انجام عکاسی HDR این است که چندین عکس با سطوح نوردهی مختلف بگیرید. همان‌طور که گفتیم شما باید حداقل سه عکس بگیرید: یکی که به درستی نوردهی شده است، یکی که کم‌نور است، و یکی که پرنور است. عکس کم‌نور جزئیات روشن را ثبت می‌کند، عکس پرنور جزئیات تاریک را ثبت می‌کند، و عکسی که به درستی نوردهی شده‌است جزئیات میانه را ثبت می‌کند. اگر می‌خواهید جزئیات بیشتری را ثبت کنید، باید عکس‌های بیشتری با اختلاف نوردهی کم‌تر بگیرید.

برای گرفتن چندین عکس با سطوح مختلف نوردهی، شما می‌توانید از قابلیت تنظیم نوردهی یا عملکرد براکتینگ در دوربین خود استفاده کنید. تنظیم نوردهی به شما اجازه می‌دهد که به صورت دستی نوردهی را با اضافه یا کم کردن مقدار نور تنظیم کنید. برای مثال، اگر شما نوردهی را روی ۱- تنظیم کنید، دوربین عکس را یک مقدار کم‌نور می‌کند. اگر شما دستگاه را روی ۱+ تنظیم کنید، دوربین عکس را یک مقدار پرنور می‌کند. شما می‌توانید با استفاده از قابلیت تنظیم نوردهی دوربین، سه عکس یا بیشتر با مقادیر مختلف نوردهی بگیرید، مانند ۲-، 0، و ۲+.

عملکرد براکتینگ راهی راحت‌تر و خودکار برای گرفتن چندین عکس با سطوح مختلف نوردهی است. براکتینگ به شما اجازه می‌دهد که تعداد و محدوده عکس‌هایی که می‌خواهید بگیرید را تنظیم کنید و سپس دوربین بقیه کار را انجام می‌دهد. برای مثال، اگر شما براکتینگ را روی 3F2 تنظیم کنید، دوربین سه عکس با محدوده دو مقدار نور می‌گیرد، مانند -2، 0، و +2. همچنین می‌توانید عملکرد براکتینگ را روی 5F1، 7F1، یا بیشتر تنظیم کنید، بسته به دوربین و ترجیح شما.

بهترین دوربین برای عکاسی HDR چیست؟

جواب قطعی برای سوال “بهترین دوربین برای عکاسی HDR چیست؟” وجود ندارد، زیرا دوربین‌های مختلف ممکن است ویژگی‌ها، عملکرد، و قیمت متفاوتی داشته‌باشند که مناسب کاربران با شرایط مختلف باشد. با این حال، برخی از عواملی که ممکن است بر کیفیت و آسانی عکاسی HDR تأثیر بگذارند عبارتند از:

– محدوده داینامیکی سنسور دوربین، که تفاوت بین روشن‌ترین و تاریک‌ترین قسمت‌های یک صحنه است که دوربین می‌تواند ثبت کند. محدوده داینامیکی بالاتر به این معنی است که دوربین می‌تواند جزئیات بیشتری را در روشنایی و سایه حفظ کند، که برای عکاسی HDR مفید است. برخی از دوربین‌هایی که محدوده داینامیکی بالایی دارند عبارتند از Sony a7R V، Nikon Z7 II ، Canon EOS R6، و Hasselblad X1D II 50c.

– حالت براکتینگ یا HDR دوربین که برای ثبت چندین عکس از یک صحنه با سطوح نوردهی مختلف و سپس ترکیب آن‌ها برای ایجاد یک عکس HDR کاربرد دارد. برخی از دوربین‌ها یک حالت HDR خودکار دارند که ادغام و پردازش را در دوربین انجام می‌دهد. در حالی که برخی دیگر حالت براکتینگ دارند و کاربر باید عکس‌ها را با استفاده از یک نرم افزار خارجی ادغام کند. برخی از دوربین‌هایی که حالت براکتینگ یا HDR دارند عبارتند از: Canon EOS R6، Nikon Z7 II، Sony a6100، Canon EOS M50 Mark II، و Nikon Z50.

– کیفیت و وضوح تصویر دوربین، که توانایی دوربین در تولید تصاویر تیز (Sharp)، روشن (Clear)، و با جزئیات است. کیفیت و وضوح تصویر بالاتر به این معنی است که دوربین می‌تواند اطلاعات و نکات دقیق وظریف (nuance) بیشتری را در صحنه ثبت کند که می‌تواند اثر HDR را افزایش دهد. بعضی از دوربین‌هایی که کیفیت و وضوح تصویر بالایی دارند عبارتند از: Sony a7R V، Hasselblad X1D II 50c، Nikon D850، و Leica M11.

– قیمت و بودجه کاربر. قیمت بالاتر ممکن است به این معنی باشد که دوربین ویژگی‌ها، عملکرد، و کیفیت بیشتری دارد، اما ممکن است فراتر از توانایی یا نیاز کاربر باشد. بر اساس نتایج جستجو برخی از دوربین‌هایی که قیمت بالایی دارند عبارتند از: Sony a7R V، Hasselblad X1D II 50c، و Leica M11. برخی از دوربین‌هایی که قیمت پایین‌تری دارند نیز عبارتند از: Sony a6100، Canon EOS M50 Mark II، و Nikon Z50.

این‌ها برخی از نکاتی هستند که ممکن است به شما کمک کنند تا تصمیم درستی در انتخاب دوربین بگیرید و مناسب‌ترین دوربین را بسته به ترجیحات، نیازها، و اهدافتان برای عکاسی HDR برای خود تهیه کنید.

سخن آخر

به طور خلاصه، در پاسخ به سوال “عکاسی HDR چیست؟” باید بگوییم یک تکنیک عکاسی است که می‌تواند نوردهی عکس‌ها را بهبود بخشد و تصاویر با جزئیات بیشتری تولید کند. اگر به عکاسی علاقه‌مند هستید، امتحان این تکنیک برایتان خالی از لطف نخواهد بود. طی مراحل مختلف این نوع عکاسی (که به طور کامل شرح داده‌شد) تجربه‌های جالب و خوبی کسب می‌کنید که در آینده بسیار به شما کمک خواهند کرد.